Cele, zadania i organizacja OREW-u

Głównym aktem prawnym regulującym zadania, strukturę organizacyjną i sposób działania Ośrodka Rehabilitacyjno-Edukacyjno-Wychowawczego jest statut placówki. Jak z niego wynika, Ośrodek przeznaczony jest dla dzieci i młodzieży z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym, znacznym i głębokim wraz ze sprzężonymi niepełnosprawnościami, „które potrzebują kompleksowej, wielodyscyplinarnej pomocy edukacyjnorehabilitacyjno-terapeutyczno-rewalidacyjnej, świadczonej w odpowiednich warunkach i z opieką dostosowaną do ich poziomu funkcjonowania i stanu zdrowia.

Placówka w stosunku do swoich wychowanków realizuje takie cele, jak:

poprawa ogólnego stanu zdrowia i poziomu sprawności psychoruchowej lub zapobieganie pogarszaniu tych stanów;
rozwój umiejętności funkcjonowania w życiu codziennym;
utrzymanie dobrej kondycji psychicznej (dobrego samopoczucia, eliminacji lęków, napięć, z gotowością i otwartością do działania, i do kontaktów z innymi);
rozwój osobowości, myślenia, indywidualnych uzdolnień i zainteresowań oraz umożliwienie samorealizacji w tych dziedzinach;
rozwój zainteresowania otaczającym światem, poznawanie rzeczy, zjawisk i procesów w nim zachodzących, a także rozwój zainteresowania ludźmi, form komunikowania się, umiejętności współżycia w grupie;
osiąganie autonomii wewnętrznej i niezależności osobistej;
pomoc w wstawaniu się członkiem społeczności lokalnej.

Zadania, służące realizacji powyższych celów, obejmują w szczególności:

kompleksową, wielospecjalistyczną diagnozę, pozwalającą na tworzenie odpowiedniego indywidualnego programu postępowania;
wychowanie przedszkolne i wczesne wspomaganie rozwoju;
wychowanie, naukę i rewalidację w ramach realizacji obowiązku szkolnego;
stymulację rozwoju psychoruchowego, intelektualnego oraz społecznego dziecka;
rehabilitację leczniczą;
wyrabianie wrażliwości i sprawności w zakresie zmysłów oraz ich zintegrowanego funkcjonowania;
terapię i pomoc psychologiczną;
terapię logopedyczną, zwłaszcza rozwijanie pozawerbalnych (alternatywnych) i werbalnych form komunikowania się;
socjoterapię, zwłaszcza rozwijanie dojrzałości społecznej, w tym sprawności w samoobsłudze, zaradności osobistej i umiejętności współpracy oraz pełnienia różnych ról społecznych, również w warunkach integracji;
promowanie zdrowego stylu życia poprzez działania o charakterze rekreacyjnym, turystycznym i sportowym;
terapię zajęciową oraz tworzenie warunków rozbudzania oraz zdobywania umiejętności w zakresie ekspresji twórczej;
opiekę dostosowaną do potrzeb wynikających z wielorakiej niepełnosprawności dzieci oraz z programu wielodyscyplinarnych oddziaływań (przemieszczanie, utrzymanie higieny, spożywanie pokarmów, ubieranie i rozbieranie, ochronę przed niebezpieczeństwem);
działania ułatwiające włączanie osób z upośledzeniem umysłowym w życie środowiska lokalnego, popularyzowanie ich potencjalnych możliwości i prawa do godnego życia.

OREW wyznacza sobie również cele i zadania w stosunku do rodziny podopiecznych, które polegają m.in. na:

udzielaniu wsparcia psychicznego, instruktażu i porad dla rodzin dzieci upośledzonych;
aktywizowaniu rodziców do współpracy i działań samopomocowych;
ułatwieniu kontaktów w zakresie kompleksowego oddziaływania rehabilitacyjnego, edukacyjnego;
wychowawczego z placówkami służby zdrowia, szkołami, poradnią psychologiczno- pedagogiczną.

Takie działania mają na celu poprawę radzenia sobie przez rodzinę ze stresem i trudną sytuacją życiową, lepsze rozumienie i zaspokajanie potrzeb rozwojowych dziecka oraz zwiększenie poczucia solidarności z innymi rodzicami. Zarząd, Koła, jako organ prowadzący Ośrodek Rehabilitacyjno-Edukacyjno-Wychowawczy do kierowania placówką zatrudnia dyrektora, po uzyskaniu akceptacji kandydatury przez Zarząd Główny. W skład kadry kierowniczej wchodzi również zastępca dyrektora do spraw pedagogicznych, koordynator Zespołu Wczesnego Wspomagania Rozwoju, koordynator zespołu rehabilitantów.

Stałym kolegialnym organem wewnętrznym OREW jest Rada Programowa. Tworzą ją wszyscy pracownicy bezpośrednio pracujący z podopiecznymi w OREW wraz z dyrektorem. Rada jest do „wielospecjalistycznego i kompleksowego rozważania, opracowywania i rozstrzygania, w granicach specjalistycznych kompetencji spraw diagnostycznych, programowych, terapeutycznych, wychowawczych, metodycznych i organizacyjnych, z uwzględnieniem podejścia innowacyjnego. Jest też grupą samokształceniową, zobowiązaną do aktywnego
działania w celu podnoszenia kompetencji swoich członków i poprawy jakości pracy placówki. W OREW działają też Zespoły Terapeutyczne. Zespół taki tworzą wszystkie osoby pracujące z danym dzieckiem (pedagog, psycholog, logopeda, rehabilitant i inni), a jego celem jest analizowanie i omawianie zagadnień dotyczących edukacji, rehabilitacji i wychowania ucznia.

Organizację pracy placówki na każdy rok szkolny określa Plan Pracy OREW, który zawiera:

podział podopiecznych na grupy (oddziały i zespoły);
wykaz kadry z kwalifikacjami;
plan nadzoru pedagogicznego (harmonogram kontroli i hospitacji);
harmonogram i tematykę posiedzeń Rady Programowej;
wykazy realizowanych i planowanych form doskonalenia zawodowego;
kalendarz imprez okolicznościowych.

Dokumentacja OREW obejmuje również:

księgę ewidencji wychowanków;
sprawozdawczość SIO;
Plan Pracy OREW na dany rok szkolny i sprawozdanie z jego realizacji;
Program Wychowawczy OREW;
protokoły Rady Programowej;
dokumentację awansu zawodowego nauczycieli;
dokumentację finansową placówki;
dokumentację nadzoru pedagogicznego;
dokumentację personalną.

Jeśli chodzi o dokumentację pracy grupy, to obejmuje ona:

miesięczne (kwartalne/roczne w zależności od specyfiki grupy) plany pracy grupy;
dziennik zajęć grupy;
protokoły z posiedzeń Zespołów Terapeutycznych.

Natomiast dokumentacja każdego wychowanka zawiera:

wniosek rodziców o przyjęcie dziecka do OREW;
orzeczenie poradni psychologiczno-pedagogicznej;
diagnozy;
Indywidualny Program Edukacyjno-Terapeutyczny oraz semestralne sprawozdania
postępów w rozwoju dziecka (w przypadku oddziałów kształcenia specjalnego);
Indywidualny Program Terapeutyczny (w przypadku zespołów rewalidacyjnowychowawczych);
zeszyt obserwacji ucznia;
niezbędną dokumentację zdrowotną;
niezbędne dane o rozwoju dziecka i sytuacji bytowej jego rodziny;
opinie specjalistów, przy czym specjaliści pracujący indywidualnie z uczniami
OREW prowadzą swoje dzienniki zajęć i karty obserwacji.

Zadania edukacyjno-terapeutyczne i rehabilitacyjne OREW realizowane są w następujących formach organizacyjnych:

oddział edukacyjno-terapeutyczny (grupa) - w przypadku uczniów dla których poradnia psychologiczno-pedagogiczna wydała orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego (dzieci i młodzież z upośledzeniem w stopniu umiarkowanym i znacznym wraz ze sprzężonymi niepełnosprawnościami);
zespół rewalidacyjno-wychowawczy (grupa) dla uczniów z orzeczeniem kwalifikującym do zajęć rewalidacyjno-wychowawczych (dzieci i młodzież z upośledzeniem w stopniu głębokim);
nauczanie indywidualne w domu dziecka;
zespół wczesnego wspomagania rozwoju.

Obecnie w OREW w Nowym Targu codziennymi zajęciami objętych jest 45 osób, w tym 40 w 6 oddziałach edukacyjno-terapeutycznych i 7 w zespołach realizujących obowiązek szkolny w formie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych oraz 3 dzieci, które – mając przyznane przez poradnię psychologiczno-pedagogiczną nauczanie indywidualne (ze względu na stan zdrowia lub brak gotowości do zajęć grupowych), uczą się w domu. Grupy liczą od 2 do 5 osób70. W skład grup wchodzą wychowankowie o zbliżonym wieku i poziomie funkcjonowania psychoruchowego, intelektualnego i społecznego.

Podopieczni przebywają w Ośrodku 5 dni w tygodniu od 4 do 7 godzin dziennie, przez 11 miesięcy w roku. Uczestniczą w tym czasie w zajęciach grupowych i indywidualnych71. Oferta oddziaływań edukacyjnych, terapeutycznych, uspołeczniających i wychowawczych w OREW jest bogata i obejmuje m. in.: zajęcia edukacyjne, umuzykalniajace, plastyczne, ruchowe, religię, dogoterapię, hipoterapię, arteterapię, muzykoterapię, terapię zajęciową, psychologiczną, logopedyczną, zajęcia na basenie. Uczniowie mają też zajęcia z fizjoterapeutami, stosującymi różnorodne metody rehabilitacji.

Z większości powyższych zajęć, choć w znacznie okrojonym wymiarze godzin, korzystają też dzieci objęte wczesnym wspomaganiem rozwoju. Aktualnie w tej formie wsparcia uczestniczy 42 dzieci w wieku od kilku miesięcy do 8 lat, z czego udział w zajęciach 32 podopiecznych finansowany jest ze środków oświatowych, a pozostałych z dotacji pozyskanej z Państwowego Funduszu Osób Niepełnosprawnych.

Wszyscy podopieczni OREW mają możliwość udziału w różnego rodzaju imprezach rekreacyjnych, krajoznawczych, kulturalnych, religijnych, rozmaitych celebracjach i okolicznościowych uroczystościach. Często są to wydarzenia o charakterze integracyjnym.

W OREW bardzo duży nacisk kładzie się na zagwarantowanie podopiecznym i pracownikom bezpieczeństwa. Kadra przechodzi przewidziane w Kodeksie Pracy szkolenia z zakresu bhp, a dodatkowo co 2 lata każdy pracownik zobowiązany jest do udziału w szkoleniu z pierwszej pomocy przedmedycznej. Szkolenia odbywają się na terenie placówki i są finansowane przez pracodawcę. Ponadto opracowane zostały procedury postępowania w sytuacjach
zagrożenia zdrowia i życia.

Wszystkich pracowników obowiązuje przestrzeganie kodeksu etycznego, szczególnie jeśli chodzi o stosunek do podopiecznych i ich rodziców, wzajemne relacje czy zachowanie tajemnicy służbowej. Do "współtworzenia atmosfery życzliwości i zgodnego współdziałania" zobowiązuje nawet zapis w regulaminie Rady Programowej. Nie stanowi to chyba dla kadry problemu, bo w placówce panuje przyjazny klimat, daje się zauważyć bardzo dobra współpraca personelu i przyjazne traktowanie wychowanków, z pełnym poszanowaniem ich godności.

Dyrektor OREW i jego zastępca do spraw dydaktycznych prowadzą stały nadzór pedagogiczny w Placówce. Oprócz bieżących obserwacji planowane są hospitacje i wizytacje zajęć wraz z późniejszymi ich omówieniami. Działalność Ośrodka była też wielokrotnie kontrolowana przez zewnętrzne organy nadzoru pedagogicznego (kuratorium oświaty), nadzoru finansowego i inne. Inspekcje nie wykazały żadnych uchybień.